Nagłe, zbyt wysokie napięcie w sieci energetycznej może skutkować uszkodzeniem podłączonych do prądu urządzeń. W niektórych przypadkach może także doprowadzić do pożaru. Dom powinien być wyposażony w sprzęt chroniący przed przepięciami. Warto też objąć lokal ochroną ubezpieczeniową, która zabezpieczy przed finansowymi konsekwencjami przepięć.
Spis treści
Czym jest przepięcie
Do przepięcia dochodzi wtedy, kiedy w sieci elektrycznej nagle, skokowo wzrośnie napięcie ponad maksymalną wartość określoną dla danej instalacji, sieci lub urządzenia. Skutkiem przepięcia może być zniszczenie urządzeń, w których znajdują się obwody elektroniczne, np. komputerów, telewizorów, routerów internetowych albo sprzętu AGD.
Przepięcia mogą też stanowić przyczynę pożaru. Według danych statystycznych Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej w 2014 r. aż 5242 pożary wywołane były prawdopodobnie przez wadliwe działanie urządzeń oraz instalacji elektrycznych, przewodów, osprzętu oświetlenia i odbiorników (bez urządzeń grzewczych). W 40 przypadkach pożar związany był z nieprawidłowym korzystaniem z urządzeń i instalacji elektrycznych. Wady elektrycznych urządzeń grzewczych (m.in. pieców, grzałek i kuchni) doprowadziły do 51 pożarów, a nieprawidłowa eksploatacja tych urządzeń była przyczyną pożaru w 10 przypadkach.
Z jakimi rodzajami przepięć możemy mieć do czynienia
W wielu przypadkach do przepięć dochodzi dlatego, że projekt i montaż sieci energetycznej zostały wykonane nieprawidłowo lub jest ona niewłaściwie eksploatowana. Wyróżnić można tu przepięcia łączeniowe, do których dochodzi przy włączaniu lub wyłączeniu obwodów elektrycznych, zwarcia instalacji elektrycznej oraz przepięcia o przyczynach elektrostatycznych, do których dochodzi przy zetknięciu się lub tarciu pewnych materiałów. Przepięcia mogą powstać na przykład po naprawach dokonywanych przez osoby, które nie są do tego uprawnione.
Przepięcia mogą być też jednak wywołane przez wyładowania atmosferyczne, np. kiedy piorun uderzy w budynek mieszkalny albo linię sieci energetycznej, która znajduje się w pobliżu domu. Do przepięć może dochodzić także wtedy, kiedy wyładowanie miało miejsce daleko od domu, ale wpłynęło na funkcjonowanie zasilającej domowy sprzęt sieci energetycznej.
Zabezpieczenia przed przepięciami
Często przepięciom nie można zapobiec, można jednak ograniczyć ich ryzyko. Podstawową formą ochrony przed skutkami przepięć jest montaż ograniczników (dawniej nazywanych odgromnikami). Działają one w ten sposób, że w momencie, kiedy napięcie niebezpiecznie wzrośnie, obcinają je lub redukują, zanim prąd dotrze do urządzeń elektrycznych, które znajdują się w obwodzie.
Warto korzystać z listw przeciwprzepięciowych (nazywanych też listwami zasilającymi). Znajdują się w nich tzw. bezpieczniki topikowe, których jeden element topi się i przerywa obwód w chwili, gdy napięcie prądu staje się zbyt wysokie. Podłączenie do nich sprzętu elektrycznego, np. komputerów, zabezpiecza przed skutkami niewielkich przepięć.
Przed utratą danych, do której mogłoby dojść wskutek przerwania dopływu prądu do komputera, można zabezpieczyć się przez podłączenie urządzenia do zasilacza awaryjnego (zasilacza UPS).
Wszelkie niepokojące zjawiska związane z działaniem sieci elektrycznej i podłączonych do niej urządzeń, np. iskrzenie, należy zgłaszać do serwisu lub administratora budynku. Powinny one zostać sprawdzone przez wykwalifikowaną osobę.
Przed wyjazdem, dłuższą nieobecnością w domu, a także przed snem warto odłączać od prądu urządzenia elektryczne, które nie potrzebują ciągłego zasilania.
Ubezpieczenie chroni przed skutkami przepięć
Większość działających na polskim rynku firm ubezpieczeniowych ma w ofercie ubezpieczenie mieszkania lub domu, w którego zakres wchodzi ochrona przed skutkami przepięć. Taką ochronę oferują m.in. firmy Proama, Allianz oraz Link4. Ubezpieczenie zapewnia odszkodowanie w przypadku, kiedy wskutek przepięcia zniszczeniu ulegnie majątek ubezpieczonego. Chroni też przed finansowymi konsekwencjami szkód wyrządzonych osobom trzecim, np. sąsiadom. Dzięki ubezpieczeniu właściciel mieszkania, w którym nastąpiło przepięcie, nie zostanie więc sam z przykrymi skutkami zdarzenia.